Czerwona herbata – skład, właściwości, odchudzanie

Czerwona herbata – produkcja

Czerwona herbata jest wytwarzana z liści oraz młodych pędów rośliny z gatunku Camellia sinensis i Camellia assamica, rosnącej w wilgotnym i ciepłym klimacie. Czerwona herbata stanowi 5% światowej produkcji.

Czerwona herbata – właściwości i skład naparu

Napar stanowi bogate źródło składników biologicznie aktywnych, w tym alkaloidów purynowych, związków polifenolowych, aminokwasów, witamin oraz mikroelementów. Szczególne znaczenie mają związki fenolowe, tj. flawonoidy, w tym katechiny oraz garbniki, które wykazują silne działanie przeciwutleniające.

Zawarta w herbacie kofeina ma odmienne działanie niż ta występująca w kawie. Wchłanianie następuje znacznie wolniej i efekt pobudzający jest zdecydowanie słabszy. Jednak wśród osób regularnie pijących czerwoną herbatę można zaobserwować wpływ na poprawę czynności umysłowych.

Skład naparu z czerwonej herbaty jest następujący:
– katechiny 10–12%,
– teaflawiny 3–6%,
– tearubiginy 12–18%,
– flawonole 6–8%,
– kwasy fenolowe i depsydy 10–12%,
– aminokwasy 13–15%,
– metyloksantyny 8–11%,
– węglowodany 15%,
– białka 1%,
– związki mineralne 10%,
– substancje lotne <0,1%.

Herbata czerwona nie zawiera zbyt dużo galokatechin, teaflawin i tearubigin. Ich duże ilości zawarte są w herbacie czarnej. Wskazuje to na niższy potencjał antyoksydacyjny w porównaniu z innymi rodzajami herbat. Wiele badań wskazuje jednak na większą zdolność do wychwytywania wolnych rodników przez składniki zawarte w czerwonej herbacie.

Zawartość garbników jest związana z procesem fermentacji liści herbaty. W trakcie tego procesu następuje zmiana barwy liści (co przekłada się również na barwę naparu). Zmianie ulega również smak. Powstają kompleksy katechin i garbników zmieniające właściwości herbaty. W przypadku czerwonej herbaty liście poddawane są częściowej fermentacji. Podczas tego procesu utlenieniu ulega około 75% katechin zawartych w liściach. Enzymami uczestniczącymi w przemianach są oksydaza polifenolowa, monooksygenaza monofenolowa oraz o-difenol oksydoreduktaza O2.

Czerwona herbata i przeciwwskazania w jej spożywaniu

Garbniki zawarte w herbacie mogą niestety działać negatywnie, wpływają m.in. na biologiczną dostępność witamin i związków mineralnych. Tworzą nierozpuszczalne kompleksy z żelazem, utrudniają jego wykorzystanie przez organizm. Im dłuższy proces fermentacji, tym znaczniejsze zmniejszenie biodostępności składników mineralnych. W przeciwieństwie do herbat zielonej i czerwonej liście herbaty czarnej są poddawane długiemu procesowi fermentacji.

Właściwości lecznicze czerwonej herbaty

Garbniki oprócz utrudniania przyswajalności wykazują lecznicze działanie w przypadku biegunek i zatruć pokarmowych. Wykazują działanie przeciwzapalne, przeciwkrwotoczne oraz przeciwbakteryjne. Są to naturalne przeciwutleniacze. Udowodniono ich właściwości przeciwmutagenne, przeciwwirusowe oraz hamujące wzrost przeszczepialnych nowotworów. Odpowiadają także za uszczelnianie ścianek naczyń włosowatych oraz hamują przenikanie płynu przesiękowego z kapilar do otaczających je tkanek. Zauważono również, że wpływają na unieczynnienie histaminy związanej z występowaniem alergii.

Regularne spożywanie czerwonej herbaty może zapobiegać rozwojowi wielu chorób lub opóźniać ich rozwój. Działanie antynowotworowe wynika z działania antyoksydacyjnego, modyfikacji aktywności enzymów detoksykacyjnych, wychwytywania aktywnych metabolitów, kancerogenów. Zapobiega mutagenności i genotoksyczności różnych związków w wyniku ich dezaktywacji lub poprzez zapobieganie ich powstawaniu.

Napar z czerwonej herbaty może być pomocny w leczeniu m.in. cukrzycy, stanów zapalnych, leukemii, problemów trawiennych, osłabienia układu kostnego. Wspomaga także leczenie chorób infekcyjnych, np. grypy, przeziębienia, biegunki czy stanów zapalnych śluzówki jamy ustnej lub dziąseł.

Herbata wzmacnia zęby i chroni przed próchnicą, co jest związane ze stosunkowo wysoką zawartością fluoru. Ta wysoka zawartość fluoru wzmacnia przeciwbakteryjne działanie polifenoli, dzięki czemu następuje efekt hamujący powstawanie płytki nazębnej. Liczne badania potwierdziły, że w wyniku regularnego spożywania herbaty występowanie próchnicy oraz innych chorób zębów i dziąseł zmniejszyło się o połowę.

Picie czerwonej herbaty może wpłynąć na obniżenie stężenia kwasu moczowego we krwi. Efekt ten może mieć znaczenie w leczeniu dny moczanowej. Trwają badania nad działaniem ochronnym czerwonej herbaty na wątrobę. Podawanie ekstraktów z naparu pu-erh, szczególnie w połączeniu z sylibininą, wspomagało leczenie niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby.

Czerwona herbata na odchudzanie

Herbata czerwona nie bez powodu jest nazywana pogromcą tłuszczu. Zauważono, że wśród osób pijących regularnie napar zmniejszył się poziom tłuszczu trzewnego. Bez zmian w diecie następował spadek masy ciała. Podawanie naparu z czerwonej herbaty myszom z indukowaną otyłością brzuszną spowodowało zarówno spadek insulinooporności, jak również zmniejszenie masy ciała. Czerwona herbata wykazuje silny potencjał antyoksydacyjny i może działać wspomagająco w redukcji masy ciała. Warto zastosować ten napar w celu profilaktyki chorób dietozależnych.

mgr inż. Karolina Bednarowicz
Dietetyk, specjalista ds. suplementacji

Bibliografia
Cai X. et al., Pu'erh tea extract-mediated protection against hepatosteatosis and insulin resistance in mice with diet-induced obesity is associated with the induction of de novo lipogenesis in visceral adipose tissue, „Journal of Gastroenterology” 2017, 10.
Dmowski P., Śmiechowska M., Deja B., Wpływ warunków zaparzania na zawartość garbników oraz wybranych parametrów barwy herbaty, „Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Gdyni” 2011, 68, 5–12.
Gu X.P. et al., Progress in research for pharmacological effects of Pu-erh tea, „China Journal of Chinese Materia Medica” 2017, 42(11), 2038–2041.
Xie J. et al., Pu-erh Tea Water Extract Mediates Cell Cycle Arrest and Apoptosis in MDA-MB-231 Human Breast Cancer Cells, „Frontiers in Pharmacology” 2017, 8(190).
Xiao R.Y. et al., Transcriptome Profile Reveals that Pu-Erh Tea Represses the Expression of Vitellogenin Family to Reduce Fat Accumulation in Caenorhabditis elegans, „Molecules” 2016, 21(10), E1379.
Hu W.Y., Preventive effect of Silibinin in combination with Pu-erh tea extract on non-alcoholic fatty liver disease in ob/ob mice, „Food & Function” 2017, 8(3), 1105–1115.
Ostrowska-Roszczenko J., Herbaty – naturalne źródło antyoksydantów, „Gazeta Farmaceutyczna” 2008, 17(1), 46–50.
Zhao R., Chen D., Wu H., Effects of Pu-erh ripened tea on hyperuricemic mice studied by serum metabolomics, „Journal of Chromatography” 2017, 1068–1069, 149–156.